Wskutek niekontrolowanego wywozu leków z Polski pacjenci nie mogą kupić w aptekach potrzebnych im leków. Bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia chorych spowodowane jest działaniami niektórych aptek i hurtowni farmaceutycznych, które sprzedają leki z zyskiem za granicę. Szacunkowa wartość tego eksportu wynosi ok. 2,5 miliarda złotych rocznie*.
Trudności, z jakimi spotykają się pacjenci próbując nabyć niektóre leki ratujące życie i zdrowie, spowodowane są nasilającym się w ostatnich latach problemem niekontrolowanego ich wywozu z Polski. Tego typu działania, realizowane przez niektóre apteki i hurtownie farmaceutyczne, spowodowane są wyłącznie chęcią zysku. Sprzedaż leków zagranicznym kontrahentom – zamiast pacjentom czy aptekom w Polsce – generuje przychody wielokrotnie przewyższające zyski, jakie można osiągnąć na naszym rynku.
Czynnikami stymulującymi niekontrolowany wywóz farmaceutyków z Polski są:
• bardzo niskie ceny leków refundowanych w Polsce,
• możliwość łatwego pozyskania dużych zapasów leków z uwagi na wielkość kraju,
• możliwość łatwego uzyskania przez hurtownika znacząco wyższej marży z eksportu leków do innego państwa unijnego niż mógłby uzyskać z handlu tymi lekami w Polsce (marża hurtowa jest ustawowo ograniczona do 5%; szacujemy, że w skrajnych przypadkach hurtownicy eksportujący leki uzyskują nawet 20-40% marży).
Farmaceutyki są wywożone z Polski trzema drogami – bezpośrednio z niektórych hurtowni, bezpośrednio z niektórych aptek lub z aptek pośrednio przez hurtownie (tzw. odwrócony łańcuch dystrybucji). Pierwsza forma, czyli tzw. handel równoległy, jest w świetle prawa legalna i realizuje jedną z podstawowych zasad Unii Europejskiej, jaką jest swobodny przepływ towarów. Dwie ostanie formy wywozu leków są nielegalne.
Skutki niekontrolowanego wywozu leków odczuwają na co dzień przede wszystkim pacjenci, mimo że firmy farmaceutyczne dostarczają na polski rynek leki w ilości przekraczającej zapotrzebowanie polskich pacjentów.
Skalę problemu widać wyraźnie patrząc na szacunkową wartość niekontrolowanego wywozu leków z Polski – według danych IMS Health w 2012 roku sięgnęła ona ok. 2,5 mld zł – ok. 2/3 tej kwoty stanowi eksport prowadzony przez hurtownie, natomiast nielegalny eksport prowadzony z poziomu aptek sięga 0,8 mld zł rocznie. Jednocześnie warto podkreślić, że – jak zauważają producenci oraz sami farmaceuci – w ciągu ostatnich dwóch lat utrudnienia w dostępie pacjentów do refundowanych leków uległy nasileniu.
Szansą na zagwarantowanie bezpieczeństwa pacjentów może być jedynie kompleksowe uregulowanie eksportu leków z Polski. Podstawą tworzenia takiej legislacji jest zgłoszony w Sejmie poselski projekt nowelizacji ustawy Prawo farmaceutyczne – powiedział Paweł Sztwiertnia dyrektor generalny Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych.
Projekt zakłada wykorzystanie rozwiązań sprawdzonych w innych krajach członkowskich Unii Europejskiej, polegających na bardziej szczegółowej kontroli wywozu leków – przede wszystkim wprowadzenie obowiązku uprzedniego zgłoszenia przez hurtownię zamiaru wywozu leku, którego dostępność dla polskiego pacjenta jest zagrożona**. Główny Inspektor Farmaceutyczny może wyrazić sprzeciw wobec zamiaru wywozu, jeżeli na podstawie ustawowych przesłanek uzna, że wywóz takiego leku spowodowałby zagrożenie dla zdrowia polskich pacjentów. Taki sposób uregulowania jest jedynym skutecznym rozwiązaniem, które jednocześnie nie narusza prawa europejskiego w zakresie swobód gospodarczych.
* według danych IMS Health za 2012 r.
** lek znajduje się w obwieszczeniu ministra zdrowia zawierającym wykaz leków zagrożonych brakiem dostępności na terytorium RP
dostarczył infoWire.pl
