Kiedy rozliczamy bon podarunkowy czy voucher

Nierzadko w branżach usługowych, np. w salonach piękności, fryzjerskich, przy kosmetyce aut, ale też i w sklepach np. z wystrojem wnętrz, księgarniach czy sieciówkach z ubraniami, przedsiębiorcy sprzedają bony podarunkowe lub vouchery. Kupujący może podarować bon lub voucher komuś innemu, kto z kolei w przyszłości na ich podstawie zakupi towar lub usługę w danym sklepie czy punkcie usługowym. Taka forma rodzi jednak wątpliwości co do momentu rozliczenia sprzedaży i wystawienia paragonu  – czy ewidencjonować ją od razu, kiedy taki bon kupuje klient na prezent dla innej osoby, czy dopiero, kiedy to ta obdarowana osoba zrealizuje bon.

Bon nie jest ani towarem, ani świadczoną usługą

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaną dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jako właściciel. Z kolei z szeroko sformułowanej definicji świadczenia usługi zawartej w art. 8 ust 1 ww. ustawy wynika, że przez świadczenie usług należy rozumieć określone zachowanie podatnika VAT na rzecz klienta, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 25.02.2015 r. o sygn. IBPP3/443-1385/14/KG stwierdza, że dokonanie przez klienta wpłaty pieniędzy za bon podarunkowy (w konsekwencji wydanie bonu przez przedsiębiorcę) nie jest ani dostawą towaru, ani świadczeniem usługi, a zatem ta czynność nie podlega opodatkowaniu VAT. Fiskus rozumie bon jako dowód uprawniający do odbioru towaru lub usługi.

Pieniądze zasilające bon nie są przedpłatą

Zasadniczo obowiązek podatkowy w VAT powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Stosownie do art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę lub zaliczkę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania i w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Ponadto zgodnie z art. 111 ust. 1 ww. ustawy podatnicy VAT dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących – muszą wydrukować dla klienta paragon fiskalny.

Przedpłata czy zaliczka musi być jednak powiązana z konkretną transakcją. Środki pieniężne, które przedsiębiorca otrzymuje za wydanie bonu, nie są formą przedpłaty lub zaliczki, bo klienci nabywając bon na prezent wpłacają odpowiednią kwotę za nieustalony z góry towar czy usługę. To obdarowany dokonuje swobodnego wyboru towaru czy usługi. W konsekwencji kupującemu bon na prezent nie wystawia się paragonu.

Rozlicza się realizację vouchera

Jak wskazuje fiskus w przywołanej interpretacji, dopiero realizacja bonu podarunkowego, czyli fizyczne nabycie towaru lub usługi przez klienta, który reguluje zapłatę wręczając przedsiębiorcy bon czy voucher jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, „(…) tylko w momencie wydania towaru lub wykonania usługi wystąpi obowiązek zaewidencjonowania transakcji za pomocą kasy rejestrującej oraz wydania paragonu fiskalnego nabywcy”. Wydanie towarów lub wyświadczenie usługi za vouchery podlega pod VAT na zasadach ogólnych według stawek właściwych dla danego towaru. Co za tym idzie, w chwili realizacji vouchera przedsiębiorca powinien zaewidencjonować faktyczną kwotę za wydany towar zgodną z jego wartością i należnymi stawkami VAT – również ewentualną dopłatę za droższy towar niż wartość realizowanego vouchera.

Katarzyna Miazek, Tax Care
Adam Bujalski,  księgowy Tax Care