Przedsiębiorcy oczekują pogorszenia koniunktury w IV kw. 2010 r.

"Wskaźnik prognoz popytu na IV kw. 2010 r. (po korekcie sezonowej) odnotował spadek względem poprzedniego okresu (o 4,5 pkt), co oznacza, że w najbliższych miesiącach ankietowane przedsiębiorstwa oczekują wolniejszego wzrostu zapotrzebowania na oferowane produkty. W wyniku spadków  wskaźnika, odnotowanych w ostatnich dwóch badaniach, poziom indeksu kształtuje się obecnie poniżej średniej wartości z ostatnich jedenastu lat. Lekki spadek odnotował także trwały komponent wskaźnika (z 5,7 pkt. w III kw. 2010 r. do 5,4 pkt. w IV kw. 2010 r.)" - podano w raporcie banku centralnego.

NBP zauważa, że pogorszenie nastrojów w obszarze popytu wpłynęło na spadek wartości wskaźnika prognozowanej produkcji na IV kw. 2010 r. (indeksu po korekcie sezonowej), który obniżył się o 4,3 pkt względem poprzedniego kwartału i kształtuje się obecnie na poziomie 11,4 pkt.

"Drugi z rzędu spadek wskaźnika oczekiwanej produkcji sugeruje, że należy się spodziewać niższej dynamiki produkcji dóbr i usług wytwarzanych przez ankietowane przedsiębiorstwa niż na początku roku" - czytamy w raporcie.

Zachowanie wskaźników oczekiwanego popytu oraz produkcji (po skorygowaniu o czynniki sezonowe) w podstawowych grupach przedsiębiorstw pozwoliło analitykom banku centralnego na sformułowanie wniosków, iż spadek wskaźników prognoz popytu oraz produkcji na IV kw. 2010 r. odnotowano przede wszystkim w przetwórstwie przemysłowym. Obniżyły się również poziomy indeksów dla transportu i gospodarki magazynowej oraz przedsiębiorstw zajmujących się obsługą nieruchomości.

"Lekko wzrosły natomiast analogiczne indeksy dla budownictwa oraz handlu. Poziomy wskaźników dla wymienionych grup przedsiębiorstw są dodatnie, co sugeruje utrzymanie dodatniego tempa wzrostu produkcji w tych sekcjach" - czytamy dalej.

Kolejne wnioski NBP dotyczą wolniejszego niż w poprzednim kwartale wzrostu popytu oraz produkcji oczekują zarówno przedsiębiorstwa eksportujące, jak i podmioty oferujące całość swojej produkcji na rynku wewnętrznym. Wśród eksporterów spadki odnotowały zarówno wskaźniki liczone dla podmiotów, które większość produkcji oferowały na rynkach zagranicznych jak i dla pozostałych eksporterów – tych którzy większość produkcji oferowali na rynku krajowym.

"Spadki wskaźnika prognoz produkcji odnotowano wśród producentów dóbr zaopatrzeniowych, inwestycyjnych i konsumpcyjnych. Spadki wskaźników oczekiwanego popytu i produkcji zanotowano zarówno wśród przedsiębiorstw sektora MSP, jak i w grupie przedsiębiorstw dużych. Obecnie nie występują różnice w poziomach wskaźników dla tych grup podmiotów" - wynika z raportu.

Dane za III kw. i prognozy na IV kw. sugerują natomiast wyhamowanie tendencji wzrostowej w obszarze działalności eksportowej. Po okresie wyraźnej poprawy nastrojów, obserwowanej w drugiej połowie 2009 r. i na początku br. poziomy badanych wskaźników są nadal względnie niskie.

"Wskaźnik zawartych umów eksportowych (po korekcie sezonowej) w III kw. 2010 r. odnotował nieznaczny spadek względem poprzedniego kwartału. Pomimo wcześniejszych wzrostów indeks ten nadal kształtuje się na relatywnie niskim poziomie, około 0 pkt. Jednocześnie lekko wzrósł odsetek eksporterów w analizowanej próbie przedsiębiorstw, a średni udział eksportu w przychodach badanych eksporterów i wyniósł 38,5%, nieznacznie więcej niż w poprzednim kwartale" - oceniają analitycy.

Drugi kwartał z rzędu spadek odnotował również wskaźnik prognoz nowych umów eksportowych, potwierdzając informacje o oczekiwanym spowolnieniu w obszarze działalności eksportowej. Obecna wartość wskaźnika jest wyższa niż w analogicznym kwartale  poprzedniego roku, jednak indeks ten nadal kształtuje się poniżej swojego średniego poziomu.

"We wrześniu kurs złotego umocnił się w stosunku do czerwca 2010 r., zarówno względem euro jak i dolara, co wpłynęło na lekkie pogorszenie opłacalności polskiego eksportu rozliczanego w tych walutach" - zauważył bank centralny.

W ostatnim badaniu nieznacznie umocnił się również średni kurs graniczny EUR/PLN opłacalności eksportu, co przy zdecydowanie silniejszej skali aprecjacji kursu rzeczywistego spowodowało wzrost odsetka przedsiębiorstw, dla których kurs rzeczywisty EUR/PLN kształtował się poniżej kursu granicznego (z 9,6% w czerwcu 2010 r. do 22,3% we wrześniu 2010 r.).

"Ponadto aprecjacja rodzimej waluty spowodowała lekki wzrost udziału nieopłacalnego eksportu6 w sprzedaży eksportowej (z 4,0% do 4,2%) oraz wzrost odsetka eksporterów sygnalizujących problem nieopłacalnego eksportu (z 13,4% w II kw. 2010 r. do 16,1% w III kw. 2010 r.). Pomimo niewielkich wzrostów zarówno udział nieopłacalnego eksportu w sprzedaży eksportowej, jak i odsetek podmiotów informujących o nieopłacalnym eksporcie kształtują się na relatywnie niskich poziomach" - podkreśla NBP.

Tezę o pozytywnym wpływie obecnego poziomu kursu złotego na działalność ankietowanych przedsiębiorstw potwierdza, w opinii NBP, względnie niski odsetek podmiotów, które uważały, że kurs walutowy (zarówno jego poziom, jak i jego wahania) może być barierą działalności przedsiębiorstwa. Dodatkowo udział tych przedsiębiorstw w ostatnim badaniu nieznacznie się zmniejszył (z 10,4% w II kw. 2010 r. do 10,1% w III kw.).

"Kurs walutowy od blisko dwóch lat pozostaje drugą najczęściej podawaną przez ankietowane podmioty barierą (po problemach z popytem)" - podsumowuje raport.

Podstawą opracowania są wyniki Szybkiego Monitoringu NBP, przeprowadzonego we wrześniu 2010 r. na próbie 1006 podmiotów niefinansowych, reprezentujących wszystkie sekcje PKD (poza rolnictwem, rybołówstwem i leśnictwem), zarówno sektor niepubliczny, jak i publiczny, przedsiębiorstwa z sektora MSP oraz duże jednostki.